BROWSE
townland
Baile an tSléibhe
genitive: Bhaile an tSléibhe
(Irish)
Ballintlea
(English)

Glossary

English townland, town, homestead
English mountain, moor

Explanatory note

  • Gaeilge

    the town of the mountain

    Forbairt chomónta foghraíochta í /tl/ > /kl/ atá le feiscint anseo, m.sh.1549 ‘Ballyntle’, 1601 ‘Ballicle’, 2006 /balinˈkleː/. Cf. bf Tuaim an tSleamháin (#28189). Siolla amháin atá san eilimint deiridh (1549 ‘-tle’, 1607 ‘-clea’, srl.) toisc go ndeachaigh -bh- caol idirghuthach ar ceal. Tá samplaí de seo le fáil ar fud an deiscirt, m.sh. 1622 ‘Ballintlea’ faoi bf Baile an tSléibhe/Ballinclea in oirdheisceart Bhaile Átha Cliath (#57113). Cf. bf Baile an tSléibhe (#28108) i gCuileannach.

    Ainmneacha stairiúla:
    Is é sliabh atá i gceist sa logainm, is dócha, an talamh ard i dtuaisceart an bhaile fearainn ar a dtugtar 1563c ‘Sleulou’ ar léarscáil Cotton (nach léir a cheartfhoirm Ghaeilge).

    Mionainmneacha ar an léarscáil:

    1. Ritheann an bóthar ó Cheatharlach aneas trí bhearna sa sliabh seo ar a dtugtar Windy Gap SO (< * Bearna na Gaoithe, cé nach eol dúinn aon tagairt don fhoirm Ghaeilge seo); cf. bf An Bealach Mór (#28224) “the big way, pass” díreach lastuaidh den bhearna chéanna.
    2. Níl aon chur síos san Fhardal Seandálaíochta ar Cobbler’s Castle SO, atá léirithe ar léarscáil Noble & Keenan mar ‘Carrickatude or the Cobler's Castle’ i 1752. Deir O’Hanlon gur tógadh an foirgneamh baoise seo ‘on the summit of a remarkable rock, called Carrigatuder … some time during the eighteenth century’ (Hist. Queen’s Co. I 184). Tá ainm Béarla an fhoirgnimh gaolmhar le hainm Gaeilge na carraige féin .i. Carrigatuder SO 6ʺ < Carraig an tSúdaire “the rock of the tanner, cobbler”.

    Is cosúil gurb é Gearóid Ó Ceallaigh an t-ainm atá le feiscint in iontráil 1549/1551; cf. an logainm stairiúil Fearann Ó gCeallaigh faoi bharúntacht an tSráidbhaile (#129). Féach, áfach, go bhfuil paróiste seo Bhaile Adaim suite ar imeall thuaidh na seandúiche Uí Bhuí a raibh an sloinne Ó Caollaí luaite go mór leis.

Centrepoint

52.9906, -7.11315latitude, longitude
Irish Grid (with letter)
Computing...
Irish Grid (without letter)
Computing...
Irish Transverse Mercator (ITM)
Computing...

Historical references

1549
Ballenitle
Carrigan MS
1549
Ballyntle Gerrot I kalle
Carrigan MS Imleabhar: 46, Leathanach: 66
1551
Ballyntlegerrott Ikalle
F Leathanach: 698
1557c
Ballyntle
P.R.O.L. Leathanach: 62/1
1578
Ballyentle
F Leathanach: 3359
1601
Balleclee
F Leathanach: 6578
1601
Ballicle
Inq. Lag. Leathanach: 8 El.
1601
Ballicle, Monebolly Rathaspick &
Inq. Lag. Leathanach: 8 El.
1607
Ballinclea
CPR Leathanach: 111
1607
Ballentle
CPR Leathanach: 116
1612
Ballentle
CPR Leathanach: 202
1622
Ballintle
Inq. Lag. Leathanach: 21 J I
1637
Ballentlea
Inq. Lag. Leathanach: 21 C I
1646
Ballintle al' Ballentle
Inq. Lag. Leathanach: 34 C I
1655
Ballinclea
DS
1655
Ballintlea
DS
1659
Ballintlea
Cen. Leathanach: 501
1660c
Ballintlea
BSD (La) Leathanach: 108
1685
Ballintlea
Hib. Del.
1805
Ballintley
Cahill (La)
1838
Ballentley, Ballicle
Inq. Eliz. I:AL Leathanach: LA009,2
1838
Baile an tsléibh, 'town of the mountain'
OD:AL Leathanach: LA009,2
1838
Ballintlea
OD:AL Leathanach: LA009,2
1838
Ballinclea
BS:AL Leathanach: LA009,2
1838
Ballinclea
HCons PR:AL  Leathanach: LA009,2
2006
balinˈkleː
Áit.

Please note: Some of the documentation from the archives of the Placenames Branch is available here. It indicates the range of research contributions undertaken by the Branch on this placename over the years. It may not constitute a complete record, and evidence may not be sequenced on the basis of validity. It is on this basis that this material is made available to the public.

Archival and research material provided on this site may be used, subject to acknowledgement. Issues regarding republication or other permissions or copyright should be addressed to logainm@dcu.ie.

Open data

Application programming interface (API)

Available under Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0)
API key required to access data
More about the Logainm API

Linked Logainm

Formats: RDF | RDF N3 | RDF JSON | RDF XML

Operated by Digital Repository of Ireland
More about Linked Logainm