Hierarchy
county
barony
civil parish
townland
Explanatory note
- Gaeilge
the town of the mountain
Forbairt chomónta foghraíochta í /tl/ > /kl/ atá le feiscint anseo, m.sh.1549 ‘Ballyntle’, 1601 ‘Ballicle’, 2006 /balinˈkleː/. Cf. bf Tuaim an tSleamháin (#28189). Siolla amháin atá san eilimint deiridh (1549 ‘-tle’, 1607 ‘-clea’, srl.) toisc go ndeachaigh -bh- caol idirghuthach ar ceal. Tá samplaí de seo le fáil ar fud an deiscirt, m.sh. 1622 ‘Ballintlea’ faoi bf Baile an tSléibhe/Ballinclea in oirdheisceart Bhaile Átha Cliath (#57113). Cf. bf Baile an tSléibhe (#28108) i gCuileannach.
Ainmneacha stairiúla:
Is é sliabh atá i gceist sa logainm, is dócha, an talamh ard i dtuaisceart an bhaile fearainn ar a dtugtar 1563c ‘Sleulou’ ar léarscáil Cotton (nach léir a cheartfhoirm Ghaeilge).Mionainmneacha ar an léarscáil:
- Ritheann an bóthar ó Cheatharlach aneas trí bhearna sa sliabh seo ar a dtugtar Windy Gap SO (< * Bearna na Gaoithe, cé nach eol dúinn aon tagairt don fhoirm Ghaeilge seo); cf. bf An Bealach Mór (#28224) “the big way, pass” díreach lastuaidh den bhearna chéanna.
- Níl aon chur síos san Fhardal Seandálaíochta ar Cobbler’s Castle SO, atá léirithe ar léarscáil Noble & Keenan mar ‘Carrickatude or the Cobler's Castle’ i 1752. Deir O’Hanlon gur tógadh an foirgneamh baoise seo ‘on the summit of a remarkable rock, called Carrigatuder … some time during the eighteenth century’ (Hist. Queen’s Co. I 184). Tá ainm Béarla an fhoirgnimh gaolmhar le hainm Gaeilge na carraige féin .i. Carrigatuder SO 6ʺ < Carraig an tSúdaire “the rock of the tanner, cobbler”.
Is cosúil gurb é Gearóid Ó Ceallaigh an t-ainm atá le feiscint in iontráil 1549/1551; cf. an logainm stairiúil Fearann Ó gCeallaigh faoi bharúntacht an tSráidbhaile (#129). Féach, áfach, go bhfuil paróiste seo Bhaile Adaim suite ar imeall thuaidh na seandúiche Uí Bhuí a raibh an sloinne Ó Caollaí luaite go mór leis.
Centrepoint
Historical references
1549 |
Ballenitle
|
|
1549 |
Ballyntle Gerrot I kalle
|
Carrigan MS Imleabhar: 46, Leathanach: 66
|
1551 |
Ballyntlegerrott Ikalle
|
F Leathanach: 698
|
1557c |
Ballyntle
|
P.R.O.L. Leathanach: 62/1
|
1578 |
Ballyentle
|
F Leathanach: 3359
|
1601 |
Balleclee
|
F Leathanach: 6578
|
1601 |
Ballicle
|
Inq. Lag. Leathanach: 8 El.
|
1601 |
Ballicle, Monebolly Rathaspick &
|
Inq. Lag. Leathanach: 8 El.
|
1607 |
Ballinclea
|
CPR Leathanach: 111
|
1607 |
Ballentle
|
CPR Leathanach: 116
|
1612 |
Ballentle
|
CPR Leathanach: 202
|
1622 |
Ballintle
|
Inq. Lag. Leathanach: 21 J I
|
1637 |
Ballentlea
|
Inq. Lag. Leathanach: 21 C I
|
1646 |
Ballintle al' Ballentle
|
Inq. Lag. Leathanach: 34 C I
|
1655 |
Ballinclea
|
|
1655 |
Ballintlea
|
|
1659 |
Ballintlea
|
Cen. Leathanach: 501
|
1660c |
Ballintlea
|
BSD (La) Leathanach: 108
|
1685 |
Ballintlea
|
|
1805 |
Ballintley
|
|
1838 |
Ballentley, Ballicle
|
Inq. Eliz. I:AL Leathanach: LA009,2
|
1838 |
Baile an tsléibh, 'town of the mountain'
|
OD:AL Leathanach: LA009,2
|
1838 |
Ballintlea
|
OD:AL Leathanach: LA009,2
|
1838 |
Ballinclea
|
BS:AL Leathanach: LA009,2
|
1838 |
Ballinclea
|
HCons PR:AL Leathanach: LA009,2
|
2006 |
balinˈkleː
|
Please note: Some of the documentation from the archives of the Placenames Branch is available here. It indicates the range of research contributions undertaken by the Branch on this placename over the years. It may not constitute a complete record, and evidence may not be sequenced on the basis of validity. It is on this basis that this material is made available to the public.
Archival and research material provided on this site may be used, subject to acknowledgement. Issues regarding republication or other permissions or copyright should be addressed to logainm@dcu.ie.
Permanent link
https://www.logainm.ie/28119.aspxFurther information about this place
Open data
Application programming interface (API)
Linked Logainm
Formats: RDF | RDF N3 | RDF JSON | RDF XML