BROWSE
townland
Ceapach Uláin
genitive: Cheapach Uláin
(Irish)
Cappalane
(English)

Glossary

ceapach, ceapaigh
English plot of land, tillage plot

Explanatory note

  • Gaeilge

    tillage-plot of (the) block, boulder?

    Murab ionann is bf An Cheapach Bheag (#28545), níl aon rian de -ch /-x/ deiridh an aicmitheora le sonrú san fhianaise. Cloítear le foirm an ainmnigh ceapach ina ainneoin sin (cf. bf An Cheapach Ard (#28342)).

    Tá an dara heilimint doiléir. Cuirtear suas de oileán mar cháilitheoir de bharr na samplaí luatha in -ull-/-ol(l)- (1582, 1601, 1607, 1622, 1629, 1659) agus de bharr cháilíocht na talún freisin — téarma is ea oileán a chiallaíonn de ghnáth (lasmuigh de chomthéacs uisce) paiste de dhea-thalamh a bhfuil drochthalamh ar gach taobh de.

    Is cosúil gur cheart na foirmeacha luatha a léamh mar seo a leanas: 1569 ‘Cap-ellan’, 1582 ‘Cap-ollan’, 1601 ‘Keappa ullane’, 1607 ‘Capp-illane’, 1607 ‘Capp-ollane’, ‘Capp-ullan’, 1659 ‘Cap-olane’. Is fiú iad seo a chur i gcomparáid le hainm stairiúil a thagair d’áit timpeall le bf An Goirtínbf Míleac, tamaillín ó thuaidh .i. 1607 ‘Garrifoolane’, 1622 ‘Garrefelan’ CPR, 1639 ‘Garryfelan’, 1660c ‘Garrifollan’ BSD, 1662 ‘Garryfellan’ Inq. Lag. < Garraí Faoláin (?) “the garden of Faolán (ainm pearsanta)”, ina bhfeicimid -oo-, -e-, -o- mar réaduithe ar -ao- na Gaeilge idir dhá chonsan leathana. D’fhéadfaí an cáilitheoir céanna a thuairimiú anseo, agus an túschonsan f- faoi shéimhiú i ndiaidh ceapach/ceapaigh (bain.) .i. Ceapach Fhaoláin (?) “the tillage-plot of Faolán”. Cf. an litriú -o- in 1739 ‘Ballifolan’ faoi bf Baile Uí Fhaoláin/Ballyfolan (#54859) i gCill Mhantáin (agus an litriú -u- in 1643 ‘Morrow O’ffulane’ Dep. 1641 sa chontae céanna úd), agus cf. 1601 ‘Tullalane’, 1615 ‘Tullelane’, 1626 ‘Tulliellane’ < bf Tulaigh Fhaoláin (#8233) i gCorcaigh.

    Bheifí ag súil le rian éigin den fhréamhchonsan f- /f/, áfach, tharla go dtagann a oiread sin tagairtí anuas chugainn. Bhí seisear dar sloinne Whelan sa bharúntacht seo agus M‘Phelan amháin i gCluain na Slí in aimsir Griff. Val.

    Maidir le ulán, cf. na mionainmneacha Gaeltachta cn Cnoc na nUlán (#1395150) i Múscraí agus mng An tUlán Liath (#1398992) in Inis Meáin; ní léir a leithéid de chloch shuntasach anseo.

    Ainmneacha stairiúla:
    Ní léir bunús 1607 ‘Kinnaghan’, ‘Kinaghan’, mionainm a luaitear i dteannta leis an mbaile fearainn seo in LS Uí Dhuinn 22.

Centrepoint

53.1213, -7.40603latitude, longitude
Irish Grid (with letter)
Computing...
Irish Grid (without letter)
Computing...
Irish Transverse Mercator (ITM)
Computing...

Historical references

1569
Capellan
F Leathanach: 1338
1582
Capollan
Malaghlen M'Owyn
F Leathanach: 3840
1601
Keappa ullane
Melaghlin M'Owen
F Leathanach: 6523
1607
Cappollane, Cappullan, Cappullane
O Doyne Ms. Leathanach: 22
1607
Cappillane
O Doyne Ms. Leathanach: 30
1622
Cappullane
CPR Leathanach: 552
1629
Cappullane
O Doyne Ms. Leathanach: 177
1642
Cappalawne
Dep. 1641 Leathanach: 170r
1659
Capolane
Cen. Leathanach: 506
1660c
Cappalane
BSD (La) Leathanach: 126
1725
Cappolane
CGn. Leathanach: 44.290.29264
1823
Capalan
Capalane san innéacs
TAB
1832
Cappulane
Dunne Papers Leathanach: 135
1838
Cappalane
BS:AL Leathanach: La056,6
1838
Cappalane
Drogheda Map 1812:AL Leathanach: La056,6
1838
Capalane
Cahill Co. Map:AL Leathanach: La056,6
1838
Ceapa lán, 'full plot'
OD:AL Leathanach: La056,6
1838
Cappalane
OD:AL Leathanach: La056,6
2005
kapəˈleːn
Áit.

Please note: Some of the documentation from the archives of the Placenames Branch is available here. It indicates the range of research contributions undertaken by the Branch on this placename over the years. It may not constitute a complete record, and evidence may not be sequenced on the basis of validity. It is on this basis that this material is made available to the public.

Archival and research material provided on this site may be used, subject to acknowledgement. Issues regarding republication or other permissions or copyright should be addressed to logainm@dcu.ie.

Open data

Application programming interface (API)

Available under Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0)
API key required to access data
More about the Logainm API

Linked Logainm

Formats: RDF | RDF N3 | RDF JSON | RDF XML

Operated by Digital Repository of Ireland
More about Linked Logainm