BROWSE
civil parishpopulation centre
Baile Bhuirne
genitive: Bhaile Bhuirne
validated name (What is this?)
(Irish)
Ballyvourney
(English)

Glossary

English townland, town, homestead

Explanatory note

  • Gaeilge

    Roghnaíodh an litriú Baile Bhuirne ar na cúiseanna seo leanas, de réir dealraimh, nuair a socraíodh ainm oifigiúil Gaeilge an bhaile os cionn leathcheád bliain ó shin:
    Bairnech ainm stairiúil na háite. ‘i mBairniuch’ (tabharthach) atá sa Leabhar Laighneach cuir i gcás. Faoi thosach an 14ú haois bhí* -u-* á scriobh sa siolla tosaigh in ionad -a- i gcáipéise Laidne, leithéid* Burnagh* (bliain 1302c), Burneach (1492). Ní foláir nó bhí an guta aiceanta ardaithe sa chaint um an dtaca sin. Tá baile le feiscint sa logainm ón 16ú haois amach, Ballyburney (1545) m.sh. Dob fhéidir foirmeacha mar é a mhíniú ar dhá shlí, (a) gur forbairt atá ann ó Baile Bhuirnigh.i. ginideach Buirneach réamhráite i ndiaidh Baile agus go ndearna Baile Bhuirne de sa chaint, nó neachtar acu, (b) gur foirm ghinidigh den fhocal gaolmhar boireann is ea é, i ndiaidh baile. (Cuir Buirne i gcóimheas le Ceann Boirne an Chláir, ginideach boireann.) Baile Bóirne a scriobh An Dubhaltach Mac Firbhisigh i lár an 17ú haois pé scéal é agus baile Muirne atá in Annála Ríochta Éireann (bl. 1602). Féach go bhfuil idir –b- agus -m- scríofa i leagan trascríofa seo an logainm ón mbliain 1621, Ballyburny alias Ballymorney. Tháinig ann do na leaganacha scríofa úd dar thús -m- i ndiaidh baile mar seo: cailleadh an difríocht stairiúil a bhí idir na consainbh agus mh i dtosach focal sa Nua-Ghaeilge (taobh amuigh den Bhairdne), rud a chiallaigh nach mbeadh puinn difríochta idir Bhuirne (an leagan stairiúil) agus Mhuirne sa chaint. Is eárd a thaispeánann an litriú Baile Mhuirne dúinn gur imigh brí bhunaidh an dara focal ó aithint toisc gur thit bh- agus* -mh-* le chéile. B’fhéidir go ndeachaigh an t-ainm baineann Muirne i bhfeidhm ar an mhíthuiscint chomh maith. Usáidtear an litriú Baile Mhúirne go háitiúil freisin. Ach má tá Mhúirne le síneadh fada ceadaithe, nár cheart Ceann Bóirne a scríobh chomh maith céanna, mar aon le ‘mo mhúirnín’, fóirne (iolra foireann) srl.? Baile Bhuirne an litriú is dilse don ainm bunaidh agus is é is fearr a léiríonn an bhrí.

Centrepoint

51.9317, -9.16719latitude, longitude
Irish Grid (with letter)
Computing...
Irish Grid (without letter)
Computing...
Irish Transverse Mercator (ITM)
Computing...

Historical references

830c
Bairnigh
FOeng. Leathanach: 72.11
c1160
i mBairniuch
Gobnat i mBairniuch i cocrích Muscraigi Mittini 7 Eoganacht Locha Lein CGSH #665.2
LL Leathanach: 353 a 31
1301
Burnagh
Pap. Tax. Leathanach: 316
1364
Burnagh
PRC Leathanach: 60, Imleabhar: III
1492
Burneagh
Ann. Cloyn. Leathanach: 20.63
1492
Burneach
CPL Leathanach: 442, Imleabhar: XV
1545
Ballyburney
F Leathanach: 461
1577
Ballyworny
F Leathanach: 3083
1577
Balyburney
F Leathanach: 3121
1578
Balliwornie
F Leathanach: 3539
1579
Ballevourney
F Leathanach: 3539
1584
Ballevorny
F Leathanach: 4467
1589
Ballivourny
F Leathanach: 5330
1591
Ballyvorny
Cl. Par. Rec. CCR Leathanach: 51, Imleabhar: II
1591
Ballyworney
F Leathanach: 5609
1601
Balllivornie
F Leathanach: 6467
1602
baile Muirne
ARÉ Leathanach: 6.2312
1603
Ballyvuerny
F Leathanach: 6763
1614
Balliworne
CPR Leathanach: 320
1615
Ballyvourney als Barnagh
Cl. Par. Rec. CCR Leathanach: 51, Imleabhar: II
1615
Ballivourney alias Burnagh
RVis. (CCR) Leathanach: 206
1621
Ballyburny alias Ballymorney
CPR Leathanach: 515
1625
Ballyvoorny
Inq.(Co) Leathanach: 44, Imleabhar: III
1636
i mBaile Muirne
FNÉ Leathanach: 46
1641-7
Ballyborney
Outlaws Leathanach: 334
1645
Burneach
ASH Leathanach: 315
1650
Baile bóirne
(Fir.)
Onom. Goed. Leathanach: 721
1655
Ballyworney
DS
1656
Ballyvoorny
CS VI Leathanach: 323
1660c
Ballyworny
BSD (Co) Leathanach: 84
1669
Ballyvorny
ASE Leathanach: 217
1731
Ballyvorney
State Pop. Leathanach: 120
1750
B.vourny
Smith Map Co
1770c
Baile Bhúirne
Barántas Leathanach: 133.41
1774
a mBaile Bhuirne
Barántas Leathanach: 115.32
1780c
Baile Mhuirne
Ó Míocháin Leathanach: 55
1786
Ballyvourney
Mon. Hib. Leathanach: 57
1802
Baile Bhuirne
RIA Uimhir thagartha (LN): 23 N 32, Leathanach: 13
1827
Ballyvoorney
TAB
1841
Ballyvourney
BS:AL
1841
Ballevourney
Dep.:AL
1841
Ballyvournine
Dep.:AL
1841
Ballyvourny
Dep.:AL
1841
Ballyvoorney
Inq. C I:AL
1841
baile mughdhorna, Mourney's town
OD:AL
1841
baile bhóirne
pl OD:AL
1969
Baile Bhuirne
Bailte Poist Leathanach: 71

Please note: Some of the documentation from the archives of the Placenames Branch is available here. It indicates the range of research contributions undertaken by the Branch on this placename over the years. It may not constitute a complete record, and evidence may not be sequenced on the basis of validity. It is on this basis that this material is made available to the public.

Archival and research material provided on this site may be used, subject to acknowledgement. Issues regarding republication or other permissions or copyright should be addressed to logainm@dcu.ie.

Open data

Application programming interface (API)

Available under Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0)
API key required to access data
More about the Logainm API

Linked Logainm

Formats: RDF | RDF N3 | RDF JSON | RDF XML

Operated by Digital Repository of Ireland
More about Linked Logainm