BRABHSÁIL
ginideach:
ainm deimhnithe (Cad é seo?)
(Gaeilge)
Louth
(Béarla)

Ordlathas

contae

Nóta mínithe

  • Gaeilge

    Ba é Lugmad (nó Lugbad go hannamh) gnáthlitriú na Sean-Ghaeilge. Comhfhocal dlúth atá sa logainm < Lug (dia Ceilteach réamh-Chríostaí sa chás seo meastar) + aicmitheoir doiléir. Mheas Dónall Mac Giolla Easpaig (‘NOUN + NOUN compounds in Irish placenames’, 162–3) an dara mír den logainm a mhíniú mar seo: ‘There is an o-stem which could possibly suit the context here. This is moth (later mod) which was used by the native grammarians to denote the masculine gender but which originally referred to the male member … The name Lugmad probably referred originally to a mound or standing stone at which Lugh was commemorated’.

    Bhí an carn consan meánach -ghmh-/-ghbh- (de réir litriú na Nua-Ghaeilge) ag dul ar ceal faoin 13ú haois sa logainm, rud atá soiléir ón litriú comhaimseartha Béarlaithe, leithéid Luueth (bliain 1235) agus Loueth (O’Rahilly 1930: 176). Cruthaíonn rím na filíochta a cumadh i gceantar Oiriall san 18ú agus sa 19ú haois go raibh á rá faoin tráth úd, ainneoin an éagsúlacht litrithe a chleachtaítí. Féach an tsolaoid seo i meadracht aiceanta le hArt Mac Cumhaidh cuir i gcás, ‘Dís ó Lú agus triúr ón Éirne’, nó an tsolaoid seo as ceapadóireacht den déanamh rainn agus amhrán le Risteard Taath a cailleadh i mbliain 1736 de réir dealraimh:

    Aithris dod’ mháighistir go glic,
    A leabhráin bhric, go raibh tú i Lúgh’,
    Go dtugais damh-sa sgéal Ádhamh.
    Cia an lá do bhlas an t-ubhall.

    (Ó Tuathail 1923: 60)

Sonraí oscailte

Comhéadan feidhmchláir (API)

Ar fáil faoin gceadúnas Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0)
Eochair API ag teastáil chun rochtain a fháil ar na sonraí
Breis eolais maidir le API Logainm

Linked Logainm

Formáidí: RDF | RDF N3 | RDF JSON | RDF XML

Á riar ag Taisclann Dhigiteach na hÉireann
Breis eolais maidir le Linked Logainm