Hierarchy
county
barony
civil parish
townland
Hierarchy
county
barony
civil parish
Explanatory note
- Gaeilge
town of (the) plain?
Mheas Seosamh Laoide agus Ó Corragáin gur ghiorrú é Baile Mhaí ar sheanainm fada Baile Mhaí Móire “the town of Maigh Mhór [(the) big plain]” agus gurb in an chúis go raibh séimhiú ar thúschonsan an cháilitheora (féach ‘Baile Mhuighe Móire’, Post-sheanchas; 1905 ‘Baile-Mhaighe-Mhóir … Irish speakers in Co. Kilkenny call it Bollia-wee’, History and Antiquities of the Diocese of Ossory II 181). Ach féach nach bhfuil na foirmeacha stairiúla seo in -more le fáil ach i gcáipéisí 1655–1666. Thairis sin, tá sé le tuiscint as na foirmeacha 1666 ‘Ballymoymore’, ‘Ballymoybegg’ in Acts of Settlement and Explanation, gurb amhlaidh gur foranna den bhunainm 1566 ‘Ballewoyve’, 1582 ‘Ballimoy’, atá á chur in iúl le mór agus beag anseo.
D’fhéadfaí Baile an Mhaí a chur san áireamh mar mhíniú ar an séimhiú seo. Mar is dual d’fhocal a bhí neodrach sa tSean-Ghaeilge (www.dil.ie s.v. mag) tá meascán de magh (fir.) agus magh (bain.) (is coitianta sa logthuiseal maigh) le fáil i logainmneacha, cé gur comónta i bhfad an leagan baininscneach de. Is sa tuaisceart is mó a fhaightear magh (fir.), m.sh. bbf An Magh (Ca; Do; Li; Lú; Mí; Mu), ach féach sa deisceart samplaí ar nós bf Magh Glas (#24714) (Ci), bf Bun an Mhaí (#32388) (Lm), bf Áth an Mhaí (#46779) (TÁ), bf Cluain an Mhaí (#6191) (Cl). Tá cuma bhaininscneach ar an bhfocal in oirdheisceart Chontae Laoise sa logainm bf Maigh Fhada (#27979) (La 25, 31).
Tá talamh íseal leibhéalta ag síneadh siar 5km ón mbaile fearainn seo ar gach taobh den Fheoir.
Téann an t-ainm Béarla siar go dtí lár an 17ú haois nuair a phós Iarla Mhaighean Rátha bean dar sloinne Rush (cf. History and Antiquities of the Diocese of Ossory II 183).
Centrepoint
Historical references
1566 |
Ballewoyve
|
F Leathanach: 897
|
1582 |
Ballimoy
|
F Leathanach: 3928
|
1591 |
Ballywoyve
Shane Englishe, Donell Groome McCostogyn
|
F Leathanach: 5555
|
1601 |
Ballevoy
Dermot m'Donell
|
F Leathanach: 6551
|
1601 |
Sengarry
Onora nyne Teige
|
F Leathanach: 6551
|
1601 |
Shangarry
Donogh O Phillan
|
F Leathanach: 6551
|
1607 |
Ballewoy
|
CPR Leathanach: 111
|
1655 |
Ballimoge
|
|
1655 |
Ballymoymore Garrankiell
|
|
1655 |
Garrankiell & c, Ballymoymore
|
|
1655 |
Ballymoye Garrankiell Clartane & Shrangarry
|
|
1659 |
Ballemoy
|
Cen. Leathanach: 496
|
1660c |
Ballymoymore
|
BSD (La) Leathanach: 146
|
1660c |
Clartan & Shrangarry
|
BSD (La) Leathanach: 146
|
1660c |
Garankeill
|
BSD (La) Leathanach: 146
|
1666 |
Ballymoybegg
|
ASE Leathanach: 76
|
1666 |
Ballymoymore
|
ASE Leathanach: 76
|
1666 |
Clarane
|
ASE Leathanach: 76
|
1666 |
Garronkeile
|
ASE Leathanach: 76
|
1666 |
Shangary
|
ASE Leathanach: 76
|
1685 |
Ballimoge
|
|
1718 |
Rushall alias Ballymoy
|
CGn. Imleabhar: 27, Leathanach: 183, Uimhir: 11738
|
1838 |
Rush Hall
|
BS:AL Leathanach: La047,45
|
1838 |
Rush Hall
|
OD:AL Leathanach: La047,45
|
1905 |
Bollia-wee
In 16th and 17th century documents, Rushall appears as Ballymoy or Ballyvoy and Ballymoymore, i.e. Baile-Mhaighe-Mhóir ... Irish speakes in Co. Kilkenny call it Bollia-wee
|
Carrigan Imleabhar: II, Imleabhar: 181
|
Please note: Some of the documentation from the archives of the Placenames Branch is available here. It indicates the range of research contributions undertaken by the Branch on this placename over the years. It may not constitute a complete record, and evidence may not be sequenced on the basis of validity. It is on this basis that this material is made available to the public.
Archival and research material provided on this site may be used, subject to acknowledgement. Issues regarding republication or other permissions or copyright should be addressed to logainm@dcu.ie.
Permanent link
https://www.logainm.ie/27836.aspxFolklore
The National Folklore Collection (dúchas.ie) contains material related to this place:
Open data
Application programming interface (API)
Linked Logainm
Formats: RDF | RDF N3 | RDF JSON | RDF XML