the poor town

Bhí an baile beag Fairview suite taobh istigh den bhaile fearainn Ballybough ó thaobh chóras riaracháin an 19ú haois de. Logainm Béarla é sin a théann siar go dtí tús an 19ú haois (cf. an séipéal a tógadh anseo i 1817 agus a tiomnaíodh do ‘Our Lady de Pulchro Aspectu vulgo Fairview’). In Post-Sheanchas I (Béarla–Gaeilge) (1905) mhol Seosamh Laoide Baile Bocht mar ainm Gaeilge ar ‘Ballybough or Fairview’ (lch. 27) agus ar ‘Fairview or Ballybough’ (lch. 67). Ar ndóigh, míníonn an Laoideach sa réamhrá leis an saothar céanna gur chuir sé roimhe an t-ainm is Gaelaí a mholadh i ngach cás agus cur suas d'ainmneacha gallda. In Post-Sheanchas II (Gaeilge–Béarla) (1911) is éard atá aige ná ‘Baile Bocht, An … Ballybough or Fairview’. I mblianta luatha an tSaorstáit is ea a tosnaíodh ar (An) Baile Bocht a úsáid ag freagairt do Fairview leis féin, m.sh. in eagráin luatha de Eolaí an Phoist (liosta oifigiúil na Seirbhíse Poist) agus i bhfoinsí eile ar nós ‘Fairview – Baile Bocht’ ag Risteard Ó Foghludha in Log-ainmneacha (1937) (cf. freisin ‘Fairview – Baile Bhoicht [sic!]’ lámh le ‘Fairview-strand – Tráigh Bhaile Bhoicht’ in Thom’s Directory 1937, bunaithe ar na comharthaí sráide ní foláir).

Is léir nach raibh an scéal seo sásúil, áfach .i. (An) Baile Bocht a úsáid mar leagan Gaeilge de Fairview agus de Ballybough araon. Tháinig an leagan nua Fionnradharc chun solais i lár na haoise seo caite chun Fairview a idirdhealú ar An Baile Bocht/Ballybough sa Ghaeilge (is é a d'úsáid na Bráithre Críostaí a bhí seanbhunaithe sa cheantar, cuir i gcás). Moladh ‘Fairview – Fionnradharc’ in Ainmneacha Gaeilge na mBailte Poist – Liosta Sealadach (Cúige Laighean) sa bhliain 1964 agus tar éis thréimhse fhada comhairliúcháin le pobal na Gaeilge socraíodh an leagan sin go hoifigiúil in Ainmneacha Gaeilge na mBailte Poist (1969). Glacadh leis an leagan sin in Eolaí an Phoist (1971) freisin.

Mar le Fairview Strand de, ní thugtaí *Ballybough Strand riamh air. Fairview Strand atá ar léarscáil athbhreithnithe na Suirbhéireachta Ordanáis a ghabh le Griffith’s Valuation (*c.*1855), agus Philipsburg Strand a bhí air ar feadh tamaill bhig roimhe sin (cf. SO 1ú eagrán). Níl aon dabht ach gurb é an leagan Gaeilge de Fairview, seachas an leagan Gaeilge de Ballybough, is cuí a úsáid san aistriúchán Gaeilge — is é sin, Fionnradharc.

Tá ‘Tráigh Baile Bhoicht – Fairview Strand’ le feiscint ar sheanchomhartha fós ach níl ansin ach aistriúchán a rinneadh ar an sráidainm Béarla Fairview Strand le linn don logainm [An] Baile Bocht (.i. bunfhoirm an logainm Ballybough) a bheith in úsáid — go neamhchruinn — mar leagan Gaeilge de Fairview. (Go deimhin tá ‘Baile Bocht – Fairview’ le feiscint ar sheanchomhartha i bhFionnradharc féin sa lá atá inniu ann.)