BRABHSÁIL
Cill Droichid
ginideach: Chill Droichid
ainm deimhnithe (Cad é seo?)
(Gaeilge)
Celbridge
(Béarla)

Gluais

Béarla church
Béarla bridge

Nóta mínithe

  • Gaeilge

    Baile fearainn, toghroinn agus baile mór is ea Cill Droichid i gCo. Chill Dara. Tá an baile fearainn suite i bparóiste dlí Kildrought agus tá an chuid is mó den bhaile suite sa pharóiste céanna. Tá go leor tagairtí don ainm Kildrought i gcáipéisí meánaoiseacha, mar shampla, Kildroicht in ‘Crede Mihi’ (1280 circa), Kildroicht, Kyldroght in The Ecclesiastical (‘Papal’) Taxation (1302-1306 circa), Kildroght ‘Repertorium Viride’, John Alen (1533). Is traslitrithe iad na leaganacha seo ar fad ar an ainm bunaidh Gaeilge Cill Droichid, agus is leathaistriúchán é Celbridge ar an ainm céanna.

    Níl an t-aistriúchán ‘bridge’ ← droichead san ainm Celbridge an-sean in aon chor. In The Civil Survey, Co. Kildare (ar cuireadh tús leis in 1654) ní úsáidtear ach an leagan traslitrithe amháin, Kildrough(t). Tá tagairt shuimiúil san fhoinse chéanna do ‘one bridge over the River Liffie…in Kildrought’. In An Atlas of the Roads of Ireland le George Taylor agus Andrew Skinner, a cuireadh i gcló sa bhliain 1778, tá Celbridge in úsáid tríd síos. Tá tagairt don athrú ó Kildrought go Celbridge in Ordnance Survey Letters, Co. Kildare (1837): ‘Kildrought Parish is now commonly called Celbridge Parish, which appears to be a translation of Kildrought into English’. Cé gur admhaigh údar na litreach seo, Tomás Ó Conchúir, a bhí fostaithe i rannóg topagrafaíochta na Suirbhéireachta Ordanáis, nárbh fhéidir fuaimniú Gaeilge an logainm a aimsiú – toisc go raibh an Ghaeilge dulta in éag sa cheantar cheana féin – dúirt sé ‘the ancient name given by the people for Celbridge is Kildroghel, the signification of which is not understood by them’.

    Tá an t-athrú ó droichid na Gaeilge (ainmneach, droichead) go siolla amháin sna luathfhoinsí Laidine thuasluaite suntasach. Tá athrú den sórt céanna le sonrú i dtagairtí éagsúla ón 17ú haois don bhaile fearainn Drehid (← Droichead) i gCo. Chill Dara (paróiste na hArdchoille) a litrítear ní amháin mar Drehid (1638), ach mar Dirite (1600), Dritt (1654) srl. chomh maith. D’fhéadfadh foirmeacha mar seo cailleadh an -ch- carballach idir dhá ghuta sa Ghaeilge labhartha a léiriú.

    Moladh dúinn chomh maith gurb é *Cill Bhríde, a bhfuil an bhrí ‘séipéal Bhríde’ leis, an díorthú ceart ar Celbridge. Tá sé soiléir go bhfuil an léamh seo ar an logainm mícheart, áfach.

  • English

    Celbridge is the name of a townland, an electoral division and a town in Co. Kildare. The townland is situated in the civil parish of Kildrought and the town is largely situated in the same parish. There are many references to the latter name in Medieval documents, such as Kildroicht in ‘Crede Mihi’ (1280 circa), Kildroicht, Kyldroght in the Ecclesiastical (or ‘Papal’) Taxation (1302-1306 circa), Kildroght ‘Repertorium Viride’ of John Alen (1533). These are transliterations of the underlying Irish name Cill Droichid, whereas Celbridge is a part translation of the same name.

    The translation of droichead to ‘bridge’ in the name Celbridge is not very old. In The Civil Survey, Co. Kildare (which was initiated in 1654) the earlier transliterated form only is used, Kildrough(t). There is also an interesting reference in the same source to ‘one bridge over the River Liffie…in Kildrought’. In An Atlas of the Roads of Ireland by George Taylor and Andrew Skinner, which was printed in 1778, Celbridge is used throughout. The change from Kildrought to Celbridge is referred to in the Ordnance Survey Letters, Co. Kildare (1837): ‘Kildrought Parish is now commonly called Celbridge Parish, which appears to be a translation of Kildrought into English’. The writer of this particular letter, Thomas O’Conor who was employed by the topographical section of the Ordnance Survey, while noting that the Irish pronunciation of the placename could not be obtained – as Irish had already become extinct in the area – stated that ‘the ancient name given by the people for Celbridge is Kildroghel, the signification of which is not understood by them’.

    The reduction of Irish droichid (nominative, droichead) to one syllable in the earlier Latin sources, as outlined above, is noteworthy. A similar reduction is also noticeable in various seventeenth century references to the townland of Drehid (← Droichead) in Co. Kildare (parish of Ardkill), which was spelt Drehid (1638) but also as Dirite (1600), Dritt (1654) etc. Such spellings may reflect the loss of intervocalic palatal -ch- in spoken Irish.

    It has also been suggested to us that the correct derivation of Celbridge is *Cill Bhríde, meaning ‘St. Bridget’s church’. This interpretation of the placename is obviously incorrect.

Lárphointe

53.3339, -6.54678domhanleithead, domhanfhad
Eangach na hÉireann (le litir)
Á ríomh...
Eangach na hÉireann (gan litir)
Á ríomh...
Trasteilgean Mercator na hÉireann (ITM)
Á ríomh...

Airíonna

POTá postoifig anseo nó bhí tráth

Taifid chartlainne

íomhá scanáilteíomhá scanáilte

Tagairtí stairiúla

1212-28
Kildroicht (ecclesia de)
Crede Mihi Leathanach: 148
1212-28
Kildroight
Crede Mihi Leathanach: 156
1302-6
Kyldroght or Celbridge, vicarage de [Par.]
Pap. Tax. Leathanach: 240
1328
Killdrought [Par.]
Alen's Reg. Leathanach: 198
1328
Kildroght
Alen's Reg. Leathanach: 198, 199
1444
Kyldroght [Par.]
COD Leathanach: III, 135
1475
Kildroght [Par.]
COD Leathanach: III, 242
1518
Kyledroght
Kildare Rent. Leathanach: 284
1530c
Kildroicht [Par.]
Rep. Vir. Leathanach: 215
1536
Kyldroght, the manor of
F Leathanach: 57 Hen
1537
Kildrought [Par.]
Forf. (N. L.)
1540
Kildraght [Par.]
Ir. Mon. Poss. Leathanach: 41
1540
Kildroughe [Par.]
Ir. Mon. Poss. Leathanach: 48
1550
Kyldroght, Castleton by K.
F Leathanach: 445 Ed.
1552
Kildroghte
F Leathanach: 1028 Ed
1552
Kildrought
F Leathanach: 1095 Ed
1558
Kyldroght
F
1558
Kyldrogheyt
Inq. Lag. Leathanach: 1 P&M
1565
Kildrought, burgagery of
F Leathanach: 766
1569
Kildroughte
F Leathanach: 1328
1575
Kildroght, parsonage of
F Leathanach: 2698
1577
Kildrought
F Leathanach: 3126
1577
Kildroghte
F Leathanach: 3137
1583
Kildroght
F Leathanach: 4180
1583
Kildroght, the manor of
F Leathanach: 4181
1584
Kildroght
F Leathanach: 4336
1588
Kildroght alias Castletone Kildroght
F Leathanach: 5208
1588
Kildroght, the mill of
F Leathanach: 5208
1588
Kildrought
F Leathanach: 5208
1597
Kildroght, the rectory of
F Leathanach: 6132
1600
Killdroght
F Leathanach: 6400
1603
Killdroght
F Leathanach: 6755
1603
Kildrought
Inq. Lag. Leathanach: 15 El.
1604
Kildrought
Inq. Lag. Leathanach: 2 J I
1606
Kildroght
CPR Leathanach: 81
1607
Keldrought
Inq. Lag. Leathanach: 4 J I
1610
Kildrought
CPR Leathanach: 193
1611
Kildroght
CPR Leathanach: 197
1611
Kildrought al Castletown de Kildrought
Inq. Lag. Leathanach: 7 J I
1613
Kildrought
CPR Leathanach: 244
1613
Sale's farm in Kildrought
CPR Leathanach: 244
1615
Kildroght
CPR Leathanach: 297
1617
Kildroght
CPR Leathanach: 311
1618
Kildrogh
Inq. Lag. Leathanach: 20 J I
1618
Kildrought
Inq. Lag. Leathanach: 20 J I
1623
Killdrought
Inq. Lag. Leathanach: 41 J I
1624
Kildrought
CPR Leathanach: 577
1624
Killdrought
CPR Leathanach: 578
1627
Kildroght
Inq. Lag. Leathanach: 15 C I
1638
Killdrought
Inq. Lag. Leathanach: 74 C I
1654
Kildrought
CS VIII Leathanach: 20, 21
1654
Liberties of Kildrought
CS VIII Leathanach: 24, 25
1655
Bridg of Kildrogh
DS
1655
Kildrough
DS
1659
Kildrought
Cen. Leathanach: 402
1660c
Killdingan P.
BSD (CD) Leathanach: 2
1660c
Killdrough
BSD (CD) Leathanach: 2
1660c
Killdrough Par.
BSD (CD) Leathanach: 2
1660c
Kildrough
BSD (RIA)
1660c
Kildare Par.
BSD (RIA) Leathanach: Index
1660c
Kildrough Par.
BSD (RIA) Leathanach: Index
1667
Killdrought, and the liberty of Killdrought
ASE Leathanach: 130
1667
Killdrought
ASE Leathanach: 200
1669
Kyldrought, manor; parish
ASE Leathanach: 200
1685
Killdrough [Par.]
Hib. Del.
1689
Kildraught
Ir. Jacob.
1723c
Kildrohod
Litir ó Swift
JKAS Imleabhar: II, Leathanach: 200
1752
Cellbridge
Noble & Keenan Co. Map
1783
Celbridge
Taylor (Cill Dara)
1783
Kildraught P.
Taylor (Cill Dara)
1795
Kildroghill
Top. Hib.
1807
Celbridge
Stat. Surv. (CD) Leathanach: 214
1837
Celbridge
Stat. Survey (CD):AL Leathanach: 1,10
1837
Celbridge
Co. Map 1752:AL Leathanach: 1,10
1837
Celbridge
Bar. Coll. List:AL Leathanach: 1,10
1837
Celbridge
Applot. Cess 1836:AL Leathanach: 1,10

Aire: Cáipéisíocht áirithe chartlainne de chuid an Bhrainse Logainmneacha í seo. Léirítear anseo cuid de réimse thaighde an Bhrainse Logainmneacha ar an logainm seo thar na blianta. D'fhéadfadh sé nach taifead iomlán é agus nach bhfuil aon rangú in ord bailíochta déanta ar an bhfianaise atá ann. Is ar an tuiscint seo atá an t-ábhar seo á chur ar fáil don phobal.

Is féidir leas a bhaint as an ábhar cartlainne agus taighde atá curtha ar fáil ar an suíomh seo ach an fhoinse a admháil. Ní mór scríobh chuig logainm@dcu.ie chun cead athfhoilsithe nó saincheisteanna eile maidir le ceadanna nó cóipcheart a phlé.

Sonraí oscailte

Comhéadan feidhmchláir (API)

Ar fáil faoin gceadúnas Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0)
Eochair API ag teastáil chun rochtain a fháil ar na sonraí
Breis eolais maidir le API Logainm

Linked Logainm

Formáidí: RDF | RDF N3 | RDF JSON | RDF XML

Á riar ag Taisclann Dhigiteach na hÉireann
Breis eolais maidir le Linked Logainm