Hierarchy
county
barony
civil parish
subunits
Explanatory note
- Gaeilge
the church of Uise
giorrúchán < Cill Ghlinne hUisean “the church of the glen of Uise”
Uise — ainm abhannIs é seo a leanas an nóta ag Alan Mac an Bhaird faoin ainm seo in Dinnseanchas 6 154:
Tá sé soiléir go bhfuil ainm an lae inniu, Cill Uisean, bunaithe ar an ainm is sine dá bhfuil againn .i. Gleann Uisean. Is dócha gur giorrúchán é ar *Cill Ghlinne hUisean. Bhíothas den tuairim tráth gurbh é Oisín a bhí mar tarna eilimint san ainm ach léiríonn na foinsí Gaelacha nach mar sin an scéal. Uisean atá ann. Ginideach é seo ar *Uise. Níl *Uise féin le fáil againn ach tá a réamhfhoclach Uisin (‘in Usin’ Leabhar Leacáin 86 v. a. 21; ‘inn Uissin’ Leabhar Bhaile an Mhóta 123b 25). Ón gcomhthéacs ina bhfaghtar é, is dócha go dtagraíonn sé don ghleann féin nó don abhainn a théann tríd siúd. Téann an abhainn An Fhuiseog (Fushoge i mBéarla) tré pharóiste Chill Uisean. Mar leis an ngnáthfhocal fuiseog, is é uiseog an fhoirm is sine dá bhfuil againn (féach Contributions). Dá bhrí sin, is cosúil ná fuil in ainm na Fuiseoige ach leagan díspeagúil déanach ar *Uise agus go bhfuil sean-ainm na habhann calcaithe i gCill Uisean.
Féach leis Foclóir Stairiúil Áitainmneacha Gaeilge s.n. Ceall Eisean.
Tá cur síos san Fhardal ar na hiarsmaí seandálaíochta ag an láthair eaglasta seo a bhí luaite le Comhán (< Comhghán) (www.archaeology.ie). Féach leis Ó Riain, Dictionary of Irish Saints s.n. ‘Comhghán of Killeshin’. Ní cinnte suíomh ná bunús don logainm eile atá le feiscint san fhianaise .i. 1563 ‘Tesshanfecken in Kylleshen’, 1619 ‘Tesshanefeekin’, ‘Fesohanefeckan’ < Tigh Shean-Fhéichín (??) “the house of old Féichín”, b’fhéidir.
Bhí Gaeilge áirithe ag seanfhondúirí an ghleanna seo aimsir na Suirbhéireachta (cf. LSO Chill Chainnigh I 221–2).
Centrepoint
Permanent link
https://www.logainm.ie/1443.aspxOpen data
Application programming interface (API)
Linked Logainm
Formats: RDF | RDF N3 | RDF JSON | RDF XML