the wooded height of the white stream
? < Ros an Allais (?) “the wooded height of the hypericum”
Suite ar an bpointe is sia soir ó thuaidh de Shliabh Bladhma. Ros Fhionnghlaise an fhoirm Ghaeilge bhí in úsáid i lámhscríbhinní de chuid an 15ú haois — sin é atá le sonrú go soiléir in iontrálacha 1420–1487 agus sin é freisin atá ag an gCéitinneach sa 17ú haois, in Foras Feasa ar Éirinn. Mar a deir Ó Murchadha, áfach (‘Rosenallis: the original form of its name’ in Ossory, Laois and Leinster 2 (2006)), is fearr a réiteodh cuid den fhianaise béarlaithe le leagan Colgan 1645 ‘ Ros an Aluis’ [Ros an Allais]. Tuairimíonn Ó Murchadha ‘ allus … may be an abbreviation for allus Muire, an Irish name for St John’s Wort’ ( ibid.).
Díol spéise an iontráil faoin lus áirithe sin in Threlkeld, Synopsis stirpium hibernicarum… (1726), mar tá na hainmneacha Gaeilge go léir luaite leis an gcontae seo: ‘in Leixe Allais Muire [allas Muire], and Beahnova [beathnua], and Tæd Coluim Kille [téad Cholm Cille], in Leixe Beahnua Bicinionn [beathnua baineann], in the Queen’s-County Beahnua Firionn [beathnua baineann]’ (s.n. Hypericum vulgare). D’fhéadfadh sé go dtagraíonn ‘Leix’ don tseandúiche Laoighis seachas d’Uí Fhailghe agus d’Osraí — fuair Threlkeld na hainmneacha Gaeilge as lámhscríbhinn ‘written sometime before the civil Wars in 1641’ ibid. réamhrá.)