Béal an Átha/Ballina

Gaeilge

the approach to the ford

Tá foirmeacha béarlaithe an 17ú haois trédhearcach go leor. Tabhair faoi deara an fhorbairt ó 1666 ‘Bealanahoy’ go 1838 ‘Ballina’. Ní fios cé acu ar tharla sé seo sa Ghaeilge de bharr chailliúint -th- /h/ láir sa chanúint (rud nach mbeifí ag súil leis i ndiaidh guta fada; cf. bf Bóthar na hOchtaí (#27815)) nó ar tharla de bharr an phróisis bhéarlaithe.

B’fhéidir gurb é áit a bhí i gceist ó cheart an áit a dtéann Cardtown Bridge SO trasna Abhainn an Chillín, i dtuaisceart bf An Cillín de réir teorainneacha an lae inniu. (Féach leis History and Antiquities of the Diocese of Ossory II 151.)

Lárphointe

53.0291, -7.60082domhanleithead, domhanfhad

Eangach na hÉireann (le litir)

Á ríomh...

Eangach na hÉireann (gan litir)

Á ríomh...

Trasteilgean Mercator na hÉireann (ITM)

Á ríomh...

Tagairtí stairiúla

1655	Belanahy	DS Down Survey (Barony Maps - Hiberniae Regnum, 1654, cóipeanna a rinne an tSuirbhéireacht Ordanáis ó na bunchóipeanna i bPáras, 1908) Bliain foilsithe: 1655-7
1655	Bealanahie	DS (P) Parish Maps of the Down Survey (LN p. 7384; LN 721 -- cóipeanna a rinne D. O'Brien, 1786-7) Bliain foilsithe: 1655
1660c	Boalanahy	BSD (La) Leathanach: 150 Books of Survey and Distribution (Co. Laois)
1666	Bealanahoy	ASE Leathanach: 76 Abstracts of Grants of Lands..under the Acts of Settlement and Explanation, A.D.1666-1684 (Appendix to Fifteenth Annual Report from the Commissioners of Public Records of Ireland, 45-280; 1825) Bliain: 1666-84
1685	Bealanaker	Hib. Del. Hiberniæ Delineatio, William Petty Bliain foilsithe: 1685, Bliain foilsithe: 1685, Foilsitheoir: Irish University Press (1969)
1838	Ballina	BS:AL Leathanach: La045,13 Boundary Surveyor c. 1830 as AL / Ordnance Survey Parish Namebooks. Bliain: 1830
1838	Ballinard	Bar. Cons.:AL Leathanach: La045,13 High or Barony Constable's Book (List) ex Ainmleabhar Paróiste na Suirbhéireachta Ordanáis / Ordnance Survey Parish Namebook Bliain: 1830-1840
1838	Ballina	Hamilton, W. :AL Leathanach: La045,13 Hamilton, W. :AL
1838	Ballenowe	Inq. J I:AL Leathanach: La045,13 Ionchoisní Shéamais I, foinse in AL / Inquisitions James I, source in Ordnance Survey Parish Namebooks. Bliain: 1830/1840idí
1838	Ballina	Despard:AL Leathanach: La045,13 Despard:AL
1838	Baile an átha, 'town of the ford'	OD:AL Leathanach: La045,13 O'Donovan (leagan Gaeilge de logainm nó nóta agus é scríofa le dúch; John O’Donovan / Seán Ó Donnabháin a scríobh de ghnáth), ex AL. A note or an Irish form of a placename in the Ordnance Survey Parish Namebooks, usually written by John O'Donovan. Bliain: 1830-40, Bliain: 1835, Bliain: 1838
1838	Ballina	OD:AL Leathanach: La045,13 O'Donovan (leagan Gaeilge de logainm nó nóta agus é scríofa le dúch; John O’Donovan / Seán Ó Donnabháin a scríobh de ghnáth), ex AL. A note or an Irish form of a placename in the Ordnance Survey Parish Namebooks, usually written by John O'Donovan. Bliain: 1830-40, Bliain: 1835, Bliain: 1838
1905	Ballina (locally Baylana) The road to the church [of Mounthall] in ancient times, crossed by a ford, from Ballina (locally Baylana) ... From this circumstance Ballina derives its name, Beul-an-atha, i.e. the Ford ... Carrigan II 151	Carrigan History & Antiquities of the Diocese of Ossory, I-IV (Carrigan, 1905) Bliain: 1000
2005	baliˈnaː	Áit. Fianaise áitiúil, ar théip go hiondúil, ar coimeád i gcartlann an Bhrainse Logainmneacha. Bliain: 1952-

Aire: Cáipéisíocht áirithe chartlainne de chuid an Bhrainse Logainmneacha í seo. Léirítear anseo cuid de réimse thaighde an Bhrainse Logainmneacha ar an logainm seo thar na blianta. D'fhéadfadh sé nach taifead iomlán é agus nach bhfuil aon rangú in ord bailíochta déanta ar an bhfianaise atá ann. Is ar an tuiscint seo atá an t-ábhar seo á chur ar fáil don phobal.

Is féidir leas a bhaint as an ábhar cartlainne agus taighde atá curtha ar fáil ar an suíomh seo ach an fhoinse a admháil. Ní mór scríobh chuig logainm@dcu.ie chun cead athfhoilsithe nó saincheisteanna eile maidir le ceadanna nó cóipcheart a phlé.

Nasc buan

https://www.logainm.ie/28272.aspx

Béaloideas

Tá ábhar a bhaineann leis an áit seo i gCnuasach Bhéaloideas Éireann (dúchas.ie):

Bailiúchán na Scol (1937⁠–1939)