Ordlathas
contae
barúntacht
paróiste dlí
fo-aonaid
Nóta mínithe
- Gaeilge
tilled land
Díol spéise an leagan Béarla den ainm, a thagann ó na foirmeacha luatha laidinithe ina bhfuil réadú ar dh /ð/ na Meán-Ghaeilge .i. MG Oired > 1297 ‘Iryth’ > * Irythia > 1430 ‘Ardia’ > Ardea .
Tá cuid mhaith den tseandúiche Maigh Reichead san áireamh sa pharóiste seo (cf. #28464). Féach an nóta faoi bar Port na hInse (#130).
Ag seo Ó hUidhrín (c. 1400):
Do ghabh críoch álainn amhra
taoiseach oirdhearc atharrdha,
Mac Muiris, nír dhoiligh dhi
suidhis a n-oirear Oire.Géag de mhuintir Chonchúir Ó Failí ab ea Clann Muiris.
Ainmneacha stairiúla:
Ní féidir a bheith go hiomlán cinnte i dtaobh suíomh na n-ainmneacha stairiúla seo a leanas sa pharóiste seo:- 1563 ‘Ballycalle’ F, 1571 ‘Ballecale’ F, 1619 ‘Ballycale’, ‘Ballicale’ Inq., 1621 ‘Ballecale’, ‘Ballycale’ CPR 514 < Baile Cathail (??) “the town of Cathal (ainm pearsanta)” (cf. #28482).
- 1619 ‘Ballyneisash’ Inq., 1621 ‘Ballineglash’ CPR 514, 1637 ‘Balleneglasse’ Inq. < Baile na Glaise (?) “the town of the stream”.
- 1614 ‘Cappenicleragh’ Inq., 1614 ‘Cappenecleragh’ Inq., 1615 ‘Cappenicleragh’ CPR 283 < Ceapach na gCléireach “the tillage-plot of the clerics”.
- 1563 ‘Correngarrett’ F, 1571 ‘Carrowe garrate’ F, 1619 ‘Correngarret’ Inq., 1621 ‘Correngarrett’ CPR 514, 1637 ‘Correngarrett’ Inq. < Corrán Ghearóid (?) “the crescent of Gearóid (ainm pearsanta)”. Tá bríonna éagsúla le corrán i logainmneacha (féach Ó Crualaoich, Logainmneacha na hÉireann IV s.v. Carranroe) agus ní heol dúinn ach aon sampla amháin de i logainmneacha an chontae seo, mar atá bf An Corrán (#28028) in Achadh Bhó.
- 1549 ‘ffarrynDonogh ffyn’ CarrMS, 1563 ‘Farraye Donoghfyn’ F, 1571 ‘Farrendonoghe Ferne’ F, 1619 ‘Ferryne, Donoghfyne’ Inq., 1621 ‘Ferryne, Donaghfine alias Farranedonoghfin’ CPR 514, 1637 ‘Ferrindonnaghfin al’ Farrandonnoghfin’ < Fearann Dhonncha Fhinn “the land of Donncha Fionn [fair Donncha]”.
- 1563 ‘Kylbege’, 1569 ‘Kylbegg’, 1571 ‘Kilbegge’, 1614 ‘Kilbegg’, 1615 ‘Kilbegg’ CPR 283 < An Choill/Chill Bheag “the small wood/church”.
Lárphointe
Tagairtí stairiúla
1297 |
Iryth
|
CJR Leathanach: 45, Imleabhar: I
|
1297 |
Irch
|
CJR Leathanach: 70, Imleabhar: I
|
1297 |
the town of Iryth in Offaly; Irych
|
CJR Leathanach: 169, Imleabhar: I
|
1400c? |
oirear Oire
'These stanzas found only in Z [Marsh Lib.] are doubtless interpolated. Oire is apparently for Oiridh, gen. of Oireadh (Aireadh) ... in the north of Leix' ibid. 91, n.
|
Top. Poems Leathanach: 37, Líne: 996
|
1430 |
Cuilbeancair alias Ardia
O'Doyne Ms., 138
|
CPL Leathanach: 202, Imleabhar: VIII
|
1452 |
Airem
|
ARÉ Imleabhar: IV, Leathanach: 978
|
1478 |
Mac Muiris Airig
Cf.'"the Oconghors of Ofaly and of Erth" (1376); "Lysagh Ferison [O Conor] of the nation of Hyrth" (1394) [JKAS IV 437]. O Connor of this territory was later known as Mac Muiris. An inq. of 1551 tells us that Oyne mc Morishe forfeited his three castles (Tinnakill, Morett, Derrygile) and all his lands "in the lordship of Erry" [JKAS IV 438], now in pars. Ardea and Coolbanagher Ainm VI 2.
|
AConn. Alt: 2
|
1518c |
Irre, McMorishis countre
|
Kildare Rent. Iontráil: 269
|
1518c |
Irre. McMorish is countre
|
Kildare Rent. Leathanach: 236
|
1540 |
Aryst
'Cubenger in Aryst'
|
Ir. Mon. Poss. Leathanach: 93, 95
|
1546 |
Culbanhir otherwise Ardea
diocese of Kildare
|
CPCR Imleabhar: I, Leathanach: 120
|
1549 |
Irre
|
Carrigan MS Leathanach: 51
|
1549 |
Irre
|
Carrigan MS Leathanach: 51
|
1550 |
Irre
|
Offaly Survey Leathanach: 70
|
1551 |
Irre, the lordship of
|
F Leathanach: 703
|
1551 |
Irre
|
F Leathanach: 896
|
1558 |
Irre
|
F Leathanach: 51
|
1559 |
Irre
|
F Leathanach: 51
|
1560 |
Irre
|
F Leathanach: 70
|
1563c |
Eri
|
Cotton Map Leathanach: 191
|
1567 |
Irre
Owen mac Phelim mac Morrish O'Connor
|
|
1573 |
Erree
rectory of Coulbenker, vicarage of Erree
|
F Leathanach: 51
|
1578 |
the Clandonills
|
F Leathanach: 191
|
1589 |
Irry
|
Inq. Lag. Leathanach: 3 Eliz.
|
1591 |
Errye, vicarage of
Piers Hovenden; 'Coulbanchar, vicarage of Errye
|
F Leathanach: 5695
|
1591 |
Ardea
'Barnaby Doyn was ficar of Ardea, 1591, and Daniell Doyne held the same vicarage in 1610.' Nicholls, O'Doyne Ms. 140
|
O Doyne Ms. Leathanach: 140
|
1632 |
Irry & Ballymullrony
|
Inq. Lag. Leathanach: 13 C I
|
1660c |
Coolebanchor Parish
|
BSD (La) Leathanach: 112
|
1837 |
Ardea (or Ardrea)
|
Top. Dict. Imleabhar: I, Leathanach: 396
|
1838 |
Ard fhiaigh, 'height of the deer'
|
OD:AL Leathanach: LA007,1
|
1838 |
'I could find no such name as Ardee or Ardea locally known as that of a parish' OC
|
LSO (La) Imleabhar: I, Leathanach: 67 / 192
|
1838 |
Ard Aedha
|
dúch:AL Imleabhar: La007,1
|
Aire: Cáipéisíocht áirithe chartlainne de chuid an Bhrainse Logainmneacha í seo. Léirítear anseo cuid de réimse thaighde an Bhrainse Logainmneacha ar an logainm seo thar na blianta. D'fhéadfadh sé nach taifead iomlán é agus nach bhfuil aon rangú in ord bailíochta déanta ar an bhfianaise atá ann. Is ar an tuiscint seo atá an t-ábhar seo á chur ar fáil don phobal.
Is féidir leas a bhaint as an ábhar cartlainne agus taighde atá curtha ar fáil ar an suíomh seo ach an fhoinse a admháil. Ní mór scríobh chuig logainm@dcu.ie chun cead athfhoilsithe nó saincheisteanna eile maidir le ceadanna nó cóipcheart a phlé.
Nasc buan
https://www.logainm.ie/1415.aspxSonraí oscailte
Comhéadan feidhmchláir (API)
Linked Logainm
Formáidí: RDF | RDF N3 | RDF JSON | RDF XML