Ordlathas
contae
barúntacht
paróiste dlí
baile fearainn
fo-aonaid
Ordlathas
contae
barúntacht
paróiste dlí
Nóta mínithe
- Gaeilge
the garden of —
Ní léir bunús an cháilitheora anseo. Bheifí ag súil le rian éigin den fhréamhchonsan san fhianaise dá mba mhír Ghaeilge a bhí ann (m.sh. * siodar = seadán). D’fhéadfadh sé gur leagan gaelaithe d’ainm nó de shloinne Angla-Normannach atá ann. Bheadh a leithéid neamhchomónta go leor mar ainm baile fearainn sa bharúntacht seo, ach cf. 1593 ‘Garrigallared’ pléite faoi bf An Garrán Cnó (#28643) agus bf An Briotás (#28387).
Díol spéise na foirmeacha béarlaithe ‘-hudder’, ‘-hiddert’, ‘hid(d)er’ anseo a chur i gcomparáid leis an sloinne Angla-Normannach seo a leanas a thagann i gceist in áiteanna eile: 1540 ‘Goddardsgraunge’, 1752 ‘Greogedar’ faoi bf Gráig Ghodard/ Gragadder (#25389) i gCill Dara; 1665 ‘Donnogh Gidder’ (ainm Gaeil), 1666 ‘Ballygider’, bf Baile Ghoidir (#45976) i dTiobraid Árann. Cf. 1659 ‘Guithers Towne’, bf Gudderstown/Baile Ghudair (#33445) i gContae Lú agus 1297 ‘Cordelet Godar’ (ainm Gaill) CJR (Tiobraid Árann/Cill Dara). Tá guta cúil /o/ nó /u/ níos comónta i gcéad siolla an leagain ghallda (‘Goddards-’, ‘Godar’), ach tá guta tosaigh /i/ nó /e/ sa chéad siolla sna leaganach gaelaithe (‘-gedar’, ‘Donnogh Gidder’, ‘-gider’). Measaimid gur Goddard an sloinne atá sna samplaí seo go léir, agus é gaelaithe mar Goidir/Giodar(d). Ar an múnla céanna, d’fhéadfaí an sloinne Hodder a chur i gcás sa logainm idir chamáin, go ndearna Hoidir/Hiodar(d) de sa Ghaeilge. Cloímid leis an litriú Hoidir anseo mar réiteach fuaime.
Ní luaitear an baile fearainn seo i Leabhar na nDeachúna; is cosúil go bhfuil an chuid thuaidh de san áireamh faoi ‘Coolagh’ (= bf Cúlach (#28375)) agus an chuid theas de san áireamh faoi ‘Lahoole’ (cf. dr Droichead na Leathchúile/Lahoole Bridge (#107022) in iarthar an bhaile fearainn) (is féidir na sloinnte faoin dá fho-roinn sin sa Tithe Applotment Book a chur i gcomparáid le dáileadh na sloinnte faoi Garryhedder in Griffith’s Valuation chun an suíomh a bheachtú). Cf. tagairtí stairiúla ar nós 1639 ‘Garryhederbegg, Garryhedermore’.
Lárphointe
Tagairtí stairiúla
1566 |
Garryhudder
|
F Leathanach: 973
|
1569 |
Garihidert
|
O Doyne Ms. Leathanach: 154
|
1571 |
Garryhudert
|
F Leathanach: 1804
|
1578 |
Garryhunder
|
F Leathanach: 3399
|
1586 |
Garryhande
|
F Leathanach: 4923
|
1601 |
Garryhudder
|
F Leathanach: 6522
|
1601 |
Garryhubert
|
F Leathanach: 6523
|
1604 |
Garrihande
|
CPR Leathanach: 3
|
1607 |
Garryhider
|
O Doyne Ms. Leathanach: 21
|
1607 |
Garryhidermore
|
O Doyne Ms. Leathanach: 21
|
1607 |
Garrihidermore
|
O Doyne Ms. Leathanach: 21
|
1630 |
Garriherdermore
|
Inq. Lag. Uimhir: 6 Car. I
|
1630 |
Garryherderbegg
|
Inq. Lag. Uimhir: 6 Car. I
|
1639 |
Garryhederbegg
|
O Doyne Ms. Leathanach: 181
|
1639 |
Garryhedermore
|
|
1655 |
Garrihidder and Lisneroad
|
|
1659 |
Garrihuddet or Garrihunder
|
Cen. Leathanach: 505
|
1660c |
Garrihudder & Lisneroade
|
BSD (La) Leathanach: 123
|
1667 |
Garryhidder and Lisneroode
|
ASE Leathanach: 135
|
1685 |
Garihider
|
|
1819 |
Garryheddar
"[Derivation] Not ascertained."
|
Par. Stat. Leathanach: 331
|
1838 |
Garriherdermore, Garryherderbegg
|
Inq. C I:AL Leathanach: La036,34
|
1838 |
Garrihudder
|
DS:AL Leathanach: La036,34
|
1838 |
Garry-heather
[siombail ghairid ós cionn an 'a']
|
pron.:AL Leathanach: La036,34
|
1838 |
Garryheader
|
BS:AL Leathanach: La036,34
|
1838 |
Garryhider
|
HCons PR:AL Leathanach: La036,34
|
1838 |
Garryheader
|
Map 1824 (Warnesford):AL Leathanach: La036,34
|
1838 |
Garryhider
|
HCSV:AL Leathanach: La036,34
|
1838 |
Garryhider
|
CM:AL Leathanach: La036,34
|
1838 |
Gardaidh oitir, 'ottar's oak wood'
|
OD:AL Leathanach: La036,34
|
1838 |
Garry heather
|
pl:AL Leathanach: La036,34
|
1838 |
Garryhedder
|
OD:AL Leathanach: La036,34
|
1838 |
[Garryhedder]
"It contains a sub-denomination called 'Lahool'."
|
Desc. Rem.:AL Leathanach: La036,34
|
1997 |
ˌgariːˈhedər
|
Áit. Uimhir : C897b2
|
2005 |
gariˑˈhedar
|
|
2011 |
ˌgariˈhedər
[d] leathan déadach; Oifig an Phoist, Baile Mhic Adaim (UF), 3km siar uaidh
|
Aire: Cáipéisíocht áirithe chartlainne de chuid an Bhrainse Logainmneacha í seo. Léirítear anseo cuid de réimse thaighde an Bhrainse Logainmneacha ar an logainm seo thar na blianta. D'fhéadfadh sé nach taifead iomlán é agus nach bhfuil aon rangú in ord bailíochta déanta ar an bhfianaise atá ann. Is ar an tuiscint seo atá an t-ábhar seo á chur ar fáil don phobal.
Is féidir leas a bhaint as an ábhar cartlainne agus taighde atá curtha ar fáil ar an suíomh seo ach an fhoinse a admháil. Ní mór scríobh chuig logainm@dcu.ie chun cead athfhoilsithe nó saincheisteanna eile maidir le ceadanna nó cóipcheart a phlé.
Nasc buan
https://www.logainm.ie/28376.aspxSonraí oscailte
Comhéadan feidhmchláir (API)
Linked Logainm
Formáidí: RDF | RDF N3 | RDF JSON | RDF XML